Kredi kullanımlarında yapılan ‘hayat sigortası’ ile ilgili dikkat çeken bir mahkeme kararı çıktı. Mahkeme, açılan bir davada tüketiciyi haklı buldu ve sigorta primi olarak alınan 3 bin 783 liranın iadesini istedi. Kararda, “Sadece zorunlu masraflar tüketiciden istenebilir. Söz konusu masrafların da ispat edilmesi şart. Aksi halde, tüketici aleyhine haksız şart oluşur” denildi.
Çok sayıda tüketici ile banka arasındaki tartışma konularından birini de kredi kullanımı ile birlikte yaptırılan Hayat Sigortası oluşturuyor. Tüketiciler, kredi kullanımı için söz konusu sigortanın zorunlu tutulmasını ve başka bir Sigorta şirketinden poliçe düzenletmesine olanak verilmemesini eleştirirken, bankalar ise “Amaç, kredinin teminat altına alınması. Tüketicinin de yararına bir durum bu” savunması yapıyor. Var olan tartışmaya yeni boyut kazandıracak bir karar ise, görülen bir davada çıktı.
400 BİN LİRALIK KREDİ
Mimar B. Ç. (32), 2020 yılı başında konut kredisi almaya karar verdi. 400 bin liralık kredi için temasta olduğu bankaya gerekli güvenceyi veren B. Ç.’nin talep ettiği krediye onay çıktı. Krediyi kullandıran banka, B. Ç.’ye 3 bin 822 liralık prim bedeli olan sigorta da yaptırdı. B. Ç., banka görevlisine bu konudaki itirazını iletse de olumlu bir karşılık alamadı. Kredi tutarı Ç.’nin hesabına geçtikten sonra bu kez talebini, ilgili bankanın genel müdürlüğüne yazılı olarak iletti. Ancak yine sonuç değişmedi.
KARARA İTİRAZ EDİLDİ
B. Ç. bu kez, Ümraniye Tüketici Hakem Heyeti’nin kapısını çaldı. Talebi, sigorta primi olarak kendisinden alınan paranın iadesi oldu. Banka avukatları talebe itiraz etti. Heyet, yaptığı inceleme sonrası talebi kabul etti. Heyet, Ç.’den alınan paradan 3 bin 783 liranın iadesine karar verdi. Banka avukatları söz konusu kararın iptali için Anadolu 1. Tüketici Mahkemesi’ne başvurdu.
BANKA: İŞLEM YASAL
Davacı banka adına mahkemeye sunulan dilekçelerde özetle “İadesine karar verilen tutar, yasal mevzuat kapsamında tahsil edildi. Alınan para da ilgili sigorta şirketine aktarıldı. Kaldı ki, sigorta primi için davalı bilgilendirildi ve kendisi kabul etti. Yapılan işlem de yönetmelik gereği. Tüketici Hakem Heyeti kararı iptal edilsin” denildi.
‘SEÇENEK SUNULMUYOR’
B. Ç., adına yapılan savunmada ise “Yasal zorunluluk olmama-sına rağmen, kredi kullanımı için hayat sigortası yaptırılması şartı koşuluyor. Aksi halde kredi kullandırılmıyor. Tüketicinin başka bir şirketten poliçe düzenletmesine de olanak verilmiyor. İmzalanan sözleşme de taraflar arasında müzakere edilmeyen tek taraflı hazırlanmış sözleşmeler” görüşü savunuldu.
HAKSIZ ŞART SÖZ KONUSU
MAHKEME, tarafların savunma ve taleplerini aldıktan sonra kararını verdi. Tüketici mahkemesi, Ümraniye Tüketici Hakem Heyeti kararına karşı açılan davada bankanın talebini reddetti. Kararda özetle şöyle denildi: “Kredinin verilmesi için zorunlu olan masraflar tüketiciden istenebilir. Bu masrafların da nereye harcandığı ispat edilmeli. Tüketicinin, sözleşmenin içeriğine müdahale imkânı yok. Zorunlu olduğu ispatlanmayan masrafların tüketiciden tahsil edilmesi haksız şart niteliği taşır.” Mahkeme kararı sonrası B. Ç., söz konusu tutarın iadesi için bankaya karşı icra takibi başlattı.
İKİ YILDA 3 MİLYAR TAZMİNAT ÖDENDİ
HÜRRİYET Gazetesi yazarı Noyan Doğan, geçen 7 Mart’ta, kredi kullanılırken yapılan sigortalara ilişkin son düzenlemeyi kaleme almıştı. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun genelgesinin mercek altına alındığı yazıda, yeni düzenlemeyi ilişkin bilgi verilmişti. Buna göre, kredi kullanımı esnasında yapılacak sigortalara dair tüketici yazılı olarak bilgilendirilecek. Sigortaya ilişkin tüketiciye kısa mesaj gönderilecek. Düzenlemeye göre, tüketicinin açık talebi olmadan ve bilgilendirme metnini imzalamadan kredi ile bağlantılı sigorta yapılamayacak. Benzer şekilde, tüketicinin sigorta şirketini seçme hakkı sınırlandırılamayacak. İsteyen bankadan değil de bir başka sigorta şirketinden sigortayı yaptırıp, bankaya sunabilecek. Yazıda, son iki yılda hayat sigortası olup da vefat eden 140 bin kişi için 3 milyar liraya yakın tazminat ödendiği bilgisine de yer verildi.
BİR ÇOK KİŞİ BENZER DURUMDA
Kararın, benzer durumdaki on binlerce kişiyi ilgilendirdiğine işaret eden Avukat Yasemin Bal “Bankaların tüketicilerle kurdukları kredi ilişkisinde, kredi ve krediyle koşut sigorta dahil tüm bileşenlerin tüketici kanunundan kaynaklanan tüketici haklarına uygun olması gerekir. Ancak, gerçekte yaşanan bankaların sigortayı zorunlu kılması. Yoksa krediyi vermiyor” diye konuştu.
BDDK yeni bir düzenleme çıkardı
BDDK tarafından buna ilişkin bir düzenleme çıktı. Bu düzenlemeyle birlikte kişiler hayat sigortasını zorunlu olarak yapmayacağını, eğer bankalar tarafından bir hayat sigortası yapılıyorsa bunun açıkça yazılı olarak karşı tarafa sunulması şartı öne çıkartıldı. Bu düzenlemeyle birlikte kişiler isterlerse dışarıdan isterlerse bankanın önerdiği hayat sigortasını alma şansı doğdu.
"Haksız şart varsa iade edilir"
Bu emsal kararla mahkemeye gidebilir miyiz? sorusunun cevabı, bankaların tek taraflı sözleşmelerinde sigorta ücretlerinin yasa ile iade edilebilir;
Bu emsal karar şunu gösteriyor; Tüketici Kanunu'nda 6102 maddede bankanın tüketiciyle müzakere etmeden tek taraflı olarak sözleşmeye koyduğu, sözleşmeden doğan hak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir şekilde tüketicilerin aleyhinde olan düzenlemelere haksız şart olarak ilan ediliyor. Şimdi haksız şart olduğunda bu durum mahkemeden kaldırılabiliyor. Bu olay bazında bakılması gerektiği için, hayat sigortası bir haksız şart olarak yapılmışsa iadesi yapılabilir.
