Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın piyasanın tansiyonu düşürmeyen açıklamalarının ardından, dövizin belinin nasıl kırılacağı sorgulanmaya başlandı.

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın faiz artırmadan, çok fazla rezerv kaybetmeden dövizin belini kıracakları açıklaması piyasalardaki soru işaretlerine yenilerini ekledi.

Piyasaları ipten alması beklenen Merkez Bankası Başkanı Başçı'nın dünkü açıklamaları piyasada şaşkınlıkla karşılandı.

Piyasada tansiyonun arttığı bu dönemde faiz artış sinyali vererek piyasayı rahatlatması beklenen Başçı, faizde geri adım atmayacaklarını vurgularken, ''Enteresan manevralar bekleyin'' açıklamasında bulundu.

Döviz müdahale silahını kullanacaklarını ifade eden Merkez Bankası Başkanı, yıl sonunda Dolar/TL kurunun 1,92 ya da altına gerileyeceği taahütünde bulundu.

Açıklamaların ardından TL'de değer kaybının bir miktar daha hızlandığı görülürken, faizde düşüş hızlandı, Suriye tedirginliğinin de hakim olduğu günü BIST 100 endeksi yüzde 4,73 kayıpla 65,519 puandan tamamladı.  Başçı'nın bir kaç gün içinde düşüşe geçmesini beklediği Dolar/TL kuru ise 2,04 sınırına dayandı.

Erdem Başçı'nın piyasanın tansiyonu düşürmeyen açıklamalarının ardından, dövizin belinin nasıl kırılacağı sorgulanmaya başlandı.

''KAFA KARIŞIKLIĞI VAR''

JP Morgan Başekonomisti Yarkın Cebeci, Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı'nın açıklamalarının ardından Merkez Bankası'nın nasıl bir yol izleyebileceği konusunda piyasada kafa karışıklığı olduğunu belirtti. Merkez Bankası'nın direkt satışlara devam edebileceği ya da farklı bir yöntem izleyebileceğini ifade eden Cebeci, '' Çok spekülatif bir şey söylemek istemiyorum. Bekleyelim görelim'' değerlendirmesinde bulundu.

''DÖVİZDE BELİRSİZLİK VE OYNAKLIĞIN ARTTIĞI BİR DÖNEM YAŞIYOR OLACAĞIZ''

Erste Yatırım Başekonomisti Nilüfer Sezgin, Merkez Bankası'nın dövizle ilgili yapacağı hamlelerinin iki yönlü olabileceğine dikkat çekti.

Merkez Bankası'nın döviz satım ihalelerinin ya da müdahalelerinin zamanlamasına ilişkin değişik bir strateji uygulayabileceğini kaydeden Sezgin, şunları söyledi: ''Türk lirasında değer kaybı baskısı varsa, volatilite artmışsa Merkez Bankası döviz satım ihale miktarını artırıyordu fakat şu anda TL'de değer kazancı yaşanan günde Merkez Bankası döviz satımını daha agresif bir biçimde yaparak TL'ye değer kazandıracak.  Bu durum TL'de değer kazancı yönünde volatilitenin artmasına yol açacak. Kötü günde ise tam tersi, kura müdahale etmek adına çok fazla çaba göstermeyecek ve kur gidebildiği yere kadar gidecek. Dövizde belirsizlik ve oynaklığın artığı bir dönem yaşıyor olacağız. Buna karşın faizin daha öngörülebilir, daha stabil olduğu bir döneme geçiliyor. Bu açıdan bakarsak pozitif. Çünkü yabancı yatırımcıların en çok şikayetçi olduğu konu, referans alınabilecek faizin olmamasıydı. Bu belirsizlik en azından yıl sonuna kadar ortadan kalkmış oluyor. Burada rahatsızlık yaratan konunun, Merkez Bankası'nın faiz koridorunun üst limitini değiştirmeyeceğini söylemesi yeni ataklara TL'yi hassas kılıyor''

''MERKEZ SWAP YA DA FORWARD YOLUYLA DÖVİZ SATIMI GERÇEKLEŞTİREBİLİR''

Önümüzdeki dönemde her an Merkez Bankası'ndan döviz satımıyla ilgili yeni açıklamalar, yeni stratejiler gelebileceğine dikkat çeken Sezgin, ''Çok net açıklamalar olduğunu görmezsek işin doğrusu çok şaşırmam. Çünkü burada istenen şey, dövizde bir belirsizlik yaratmak. Dolayısıyla Merkez Bankası'nın yaptığı açıklamalar kafa karıştırıcı olacaktır'' dedi.

Rezervlerin çok güçlü bir noktada olmadığını bildiren Sezgin, ''Döviz rezervlerine baktığımızda brüt rezervlerimiz 128 milyar dolar, net rezervlerimiz altın dahil yaklaşık 50 milyar dolar seviyesinde. Alışkın olduğumuz method, merkez bankasının ihaleye çıkıp, teklifleri alıp spot piyasada dövizini satması. Diğer ülkelerde farklı örnekli görülüyor. Örneğin Brezilya'da swap işlemleri yapılıyor. Merkez Bankası belki bizde de swap ya da forward yoluyla döviz satımı gerçekleştirebilir. 3-4 ay içinde yıl sonuna kadar Merkez Bankası Eximbank kredileri yoluyla 7 milyar dolar daha döviz rezervi biriktirebilir. Biriktireceği rezervleri bugünden harcayabilir'' açıklamasında bulundu.

''DÖVİZ REZERVLERİNİ TL'NİN OLUMLU PERFORMANS GÖSTERDİĞİ DÖNEMLERDE KULLANACAK''

Merkez Bankası Eski Ekonomistlerinden, FinansInvest Ekonomisti İbrahim Burak Kanlı, Erdem Başçı'nın Merkez Bankası'nın tüm kredibilitesini masaya koyduğunu belirtti. Döviz kurundan dahi bahseden Başçı'nın çok net mesajlar verdiğini kaydeden Kanlı, Başçı, faiz artışına gitmeyeceklerini ve kullanacakları aracın döviz rezervi olacağını söyledi.

Döviz rezervlerini kullanırken farklılık olduğunu kaydeden Kanlı, ''Döviz rezervlerini, eskiden olduğu gibi TL'nin olumsuz performans gösterdiği dönemlerde değil de olumlu performans gösterdiği dönemlerde olumlu performansın etkisini artırmak maksadıyla kullanacak. Mutlaka Merkez Bankası'nda buna  dair bir çalışma yapılmıştır. Merkez Bankası şunu düşünüyor: İşler giderken, risk algılaması olumsuzken, benim döviz satışı yapmamdansa, işler iyiye giderken döviz satışı yapmam TL üzerinde daha fazla değerlenme etkisi yapacaktır diye  düşünüyor'' dedi.

Merkez Bankası kura ve tahvile yönelik dahi açıklamalar yaptığını dile getiren Kanlı, sözlerini şöyle sürdürdü: ''Önümüzdeki dönemde küresel piyasalarda işler iyiye gitmeye başlarsa bu strateji Merkez Bankası lehine çalışabilir. Çünkü Merkez Bankası tüm kredibilitesini ortaya koydu ve insanlar, ''Merkez Bankası bizim bilmediğimiz bir şey mi biliyor'' diye aralarında tartışmaya başladılar. İşler iyiye giderse vu strateji işe yarayabilir. Ancak önümüzdeki dönemde gelişmekte olan ülkelere yeniden satış gelirse bu sefer Türkiye'deki renkler, Merkez Bankası'nın kredibilitesinden kaybından dolayı kalıcı bir şekilde yukarıya gelebilir. Benim görüşüme göre Merkez Bankası önümüzdeki dönemdeki politikasını riske attı. Dua edelim işler küresel piyasalarda iyiye gitsin ve Merkez Bankası lehine çalışsın aksi takdirde Merkez Bankası kredibilitesine büyük zarar verecektir ve bunun da uzun vadeli faizler,para politikası artırım mekanizması üzerinde oldukça olumsuz, uzun sürede telafi edilebilecek etkileri olacaktır diye düşünüyorum. Piyasalar ilk önce bu açıklamalara oldukça olumsuz tepki verdi ancak daha sonrasında bir miktar toparlanmanın olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki bir hafta sadece önümüzdeki dönemin finansal piyasaları ya da Merkez Bankası politikalarını değil, önümüzdeki 5 yılın Merkez Bankası politikaları üzerinde etkili olacak. Önemli bir yol ayrımındayız. Merkez Bankası şu anda tüm kredibilitesini çok güvenli bir biçimde masaya koymuş görünüyor''

Başçı'nın yıl sonu Dolar/TL tahminini gerçekçi bulduğunu kaydeden Kanlı, ''Orta vadeli trendler açısından Merkez Bankası ile aynı görüşteyim. Önümüzdeki dönemde riskten kaçınma psikolojisinin geride kalacağını düşünüyorum. Dolar/TL'de 1,92'nin gerçekçi bir hedef olduğunu düşünüyorum'' diye konuştu.

DÖVİZ MÜDAHALELERİNİN ETKİNLİĞİ İLE İLGİLİ SORU İŞARETLERİ VAR

Ekspress Yatırım Başekonomisti Özlem Derici, Başçı'nın konuşmasına ilişkin, Merkez Bankası'nın belirsizliği ortadan kaldırmış olması gibi pozitif tarafları olsa da döviz müdaheleleri etkinliği ile ilgili çok soru işaretleri olduğunu söyledi.

Türbülansın Merkez Bankası'nın beklediği kadar kısa vadeli olmayabileceğini bildiren Derici, Başçı'nın bir kaç gün sonra bile yabancı yatırımcının geri dönebileceği görüşü konusunda aynı iyimserlikte olmadıklarını, yabancı yatırımcının dönüşünün dahauzun sürecek gibi göründüğünü dile getirdi.

Dalganın daha uzun süreli olması durumunda Merkez Bankası'nın yalnızca döviz rezervlerini kullanarak o dalganın önünde nasılduracağının soru işareti yarattığına değinen Derici, şunları söyledi: Söylemler, sözlü müdahaleler, iletişim politikası piyasayı arkasından sürüklemek adına çok daha önemli. Hiç faiz artışına gitmese bile o aracın bir kenarda hazır olduğunu söylemiş olması, daha pozitif etkileyecek bir unsur olurdu. Kriz devam ederse faiz silahınının da kullanılabileceği gibi açıklamalar sadece ağzından çıkmış olması dolayısıyla bile daha pozitif algılanırdı. Şimdi tamamen bir aracı bir kenarabırakması piyasada negatif algılanacak bir unsur''

Dolar/TL'nın yıl sonunda 1,92'yi test etmesinin muhtemel olduğunu kaydeden Derici, ''FED'den sonrasını görebilmemiz çok zor. Ama senaryolardan bir tanesi de FED'in çok hızlı davranmayarak makul indirimlere gitmesi ve önümüzdeki döneme dair bir netleşmenin söz konusu olması. Dolayısıyla FED sonrası bir parça rahatlama görebiliriz'' diye konuştu.

BREZİLYA MERKEZ BANKASI'NIN ADIMINA BENZER ADIM ATABİLİR

Şeker Yatırım Ekonomisti İbrahim Aksoy, Merkez Bankası'nın Brezilya Merkez Bankası'nın attığı adıma benzer bir adım atabileceğini belirtti. TCMB'nin atabileceği olası adımlar konusunda Aksoy şunları söyledi: ''Merkez Bankası swap işlemleriyle piyasaya döviz likiditesi verir, vade sonunda dövizini geri alır. Bu piyasaya bir miktar döviz likiditesi sağlar ama çıkmak isteyen yabancı ya da ithalatçının ihtiyaç duyduğu dövizi nihai olarak sağlamaz. Diğer yandan, Merkez Bankası TL’yi desteklemek için faiz koridorunun üst bandından uzunca bir süre fonlama yapar ama faiz koridorunun üst bandının bunun için yeterli olduğunu düşünmüyorum. Sene sonuna kadar FED belirsizlikleri gibi nedenlerle Merkez Bankası'nın istemese de faiz artırmak zorunda kalabileceğini düşünüyorum. Merkez Bankası swap ya da opsiyon işlemlerinde nihai olarak döviz rezervi kaybetmiyor ama bir noktada dövizdeki yükselişi durdurmak için birilerinin döviz rezervi kaybetmesi gerekiyor. Bu bankalar ya da Merkez Bankası olabilir. Bankalar bunu çok tercih etmeyecektir çünkü nette dövizde açık pozisyona düşmek istemez. Merkez Bankası'nın faiz artırmadığı ortamda bir noktada yine yüklü döviz satışı yoluyla döviz vermesi gerekli olacaktır. Brezilya Merkez Bankası döviz piyasasını rahatlatmayı sadece swap işlemleriyle yapmıyor, döviz satışı da yapıyor. Brezilya Merkez Bankası'nın politika faizi de daha yüksek. Bunların bileşimini kullanıyor. Özetle TL’yi korumak için swap ve opsiyon gibi işlemleri kullanabilecek olsa da, Merkez Bankası'nın döviz rezervlerini kullanmaya devam edeceğini ve kısa vadeli faizleri daha da artırmak zorunda kalabileceğini düşünüyorum''